Wiele osób na pytanie o to, jakie są odnawialne źródła energii, może wymienić co najwyżej kilka podstawowych. Tymczasem jest ich więcej. Rośnie też efektywność takich rozwiązań i możliwości do wykorzystania zarówno w domu, jak i na skalę przemysłową.
Rodzaje odnawialnych źródeł energii
W pierwszej chwili można odnieść wrażenie, że OZE stanowią „wynalazek” z ostatnich 10-20 lat. Wraz ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej pojawiła się świadomość, że takie rozwiązania są stosowane na Zachodzie. Wkrótce doszły do tego dopłaty czy programy, w wyniku których zaczęto stawiać pierwsze kolektory czy wiatraki. Jednak gdyby cofnąć się i zadać pytanie o to, jakie są odnawialne źródła energii w XIX-wiecznej Anglii, średniowiecznej Polsce czy nawet w starożytnym Rzymie, czekałoby nas zaskoczenie. Okazuje się, że wykorzystywano tam te technologie. Najpowszechniej – energię wodną.
Energia wodna
Przedwojenne turbiny wodne w młynach mogły na potrzeby młóckarni produkować ok. 4-7 kW energii. Jednak pierwsze koło wodne w polskim młynie pojawiło się już w 1145 roku, a sama technologia przywędrowała do nas ze starożytnego Rzymu. Woda opadająca na ramiona koła wprowadzała je w ruch. Połączenie kola wodnego z maszyną do mielenia, siekania czy przesiewania ziaren, pozwalało napędzać te procesy za pomocą naturalnej energii.
W 1922 roku na rzece Czarna Woda powstała pierwsza całkowicie polska elektrownia wodna o mocy 3,9 MW. Dziś rzeki są w dużym stopniu uregulowane, a potoki przez tamy i zapory płyną z mniejszą siłą, niż kiedyś. Największą polską elektrownią wodną jest ta we Włocławku. I choć badacze uważają, że na naszych rzekach dałoby się postawić więcej elektrowni wodnych, na razie elektrownie wodne dają tylko 1,6 % krajowej energii.
Energia wiatrowa
Na podobnej zasadzie, jak koła wodne, również wiatraki zasilane wiatrem przez setki lat napędzały młyny i pompy wody. Pierwszy wiatrak produkujący prąd powstał w wietrznej Szkocji już w 1887 roku. Pierwsza tego typu elektrownia w Polsce stanęła w 1991 roku w Żarnowcu. Mimo bogatej historii, ta technologia długo była bardzo niszowa. Dopiero ostatnie lata to zmiana myślenia inwestorów, ale też odbiorców takiej energii. Teraz już prawie 5 % światowej energii pochodzi z wiatraków. Jakie są źródła energii wiatrowej w Polsce? Powstają farmy wiatrowe, pojedyncze turbiny, a także przydomowe wiatraki. Te ostatnie mają jednak z reguły bardzo niską moc, która może wystarczyć np. do oświetlenia podjazdu. Nie są też tanie. Obecność dużych firm konstrukcyjno-projektowych jak Onde, zajmujących się kompleksową realizacją dużych farm wiatrowych, pozwala coraz sprawniej stawiać je w całej Polsce. Wkrótce w naszym kraju ma też pojawić się pierwsza elektrownia wiatrowa na Bałtyku, co wyeliminuje problem hałasu i wpływu wiatraków na krajobraz.
Energia słoneczna
Jeszcze niedawno trudno było mówić o wykorzystaniu tej energii na szeroką skalę. Domowe kolektory mogły zapewnić ciepło co najwyżej w jednym gospodarstwie. Dzisiejsze wielkopowierzchniowe farmy kolektorów rozwiązują ten problem. Stopniowe zwiększanie efektywności tej metody wkrótce pozwoli pozyskiwać tą drogą jeszcze więcej energii. Przykładem może być otwarta w 2019 roku pod Sochaczewem pierwsza w Polsce elektrownia słoneczna wykorzystująca grafen.
Energia biomasy
Biomasa to np.:
- pellet,
- ścieki,
- kompost,
- nawóz,
- ścinki leśne,
czyli materia organiczna, która podlega kompostowaniu. Biomasa jest chyba najbardziej powszechnie wykorzystywanym odnawialnym źródłem energii w Polsce. Przy okazji warto odnotować, że nawóz krowi jako paliwo był wykorzystywany w dawnej Polsce, a nawet w starożytnej Persji czy w Indiach.
Energia geotermalna
Według encyklopedii Brittanica rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej gotowali w wodzie z naturalnie gorących strumieni już 10 tys. lat temu. Pierwsze przemysłowe zastosowanie takie zdroje zyskały we Włoszech w czasach rewolucji przemysłowej. Dziś geotermia jest używana w domach prywatnych do ogrzewania podłogowego i tradycyjnego. Istnieje też kilka niewielkich elektrowni tego typu.
